علت پرریزی چیست؟

پرریزی یا تولک رفتن به ریختن پرهای پرندگان گفته می­شود. این یک روند طبیعی از بین رفتن و رویش مجدد پرها است. این پدیده در اکثر پرندگان از جمله مرغ روی می­دهند. پرریزی به طور کلی، پدیده زیبایی نیست، هر مرغ لاری حدود ۷۵۰۰ عدد پر دارد و از دست دادن همه آنها بسیار سخت و زمانبر است. مرغ ها دو نوع پرریزی دارند: پرریزی در جوجهگی و پرریزی در دوره بلوغ

پرریزی چه زمانی اتفاق می افتد؟ چگونه به پرنده کمک میکند؟ و چگونه میتوان پرریزی را مدیریت کرد؟

 اولین پرریزی در دوره ۴-۱۲ هفته زندگی جوجه اتفاق می افتد، که به پرریزی جوجگی نیز معروف است. آنها در این مدت به طور همزمان در حال از دست دادن و رشد پرها هستند. پرریزی دوره بلوغ یکبار در سال اتفاق می افتد، به طور معمول در تابستان و زمانی که طول روز بلند است اتفاق می افتد و قبل از شروع سرما و فصل پاییز پرها کامل شده تا در طول پاییز و زمستان از پرنده محافظت کند، اولین پرریزی کامل در زمان بلوغ جسمی (۱۲ الی ۱۶ ماهگی) اتفاق می­افتد و بعد از آن هر سال در فصل تابستان رخ میدهد.

در ایران با توجه به تنوع آب و هوایی، در مناطقی مانند تهران که تابستان گرمتری دارند زودتر شروع شده و در مناطق معتدل­تر مانند شمال کشور این پدیده در اواخر تابستان شروع می شود. با این حال، در هر زمان از سال پرریزی می­تواد با ایجاد کمبود مواد غذایی، کمبود آب، بیماری و همچنین استرس ناشی از درگیری و جابجایی پرنده ایجاد شود.

 همچنین ، این پدیده تحت تاثیر ژنتیک بوده و در بعضی سویه ها بیشتر از یکبار در هر سال روی دهد، در این مورد اطلاعات بیشتری فعلا در دسترس نیست.

پرریزی سالانه بطور متوسط ۵ تا۷ هفته طول میکشد، در مواردی زمان بیشتر یا کمتر مشاهده می­شود. مرغ و خروس­های مسن­تر معمولا زمان بیشتری برای تکمیل پرریزی سالانه نیاز دارند.

بسیاری از مردم علت پرریزی را درک نمی کنند، از آنجا که مرغ ها موجوداتی پر جنب و جوش هستند، به طور مستمر در حال از دست دادن و شکستن پرهایشان هستند. با ازدست دادن پرها، در زمستان پرهای آنها برای گرم نگه­داشتن مرغ ها کافی نخواهد بود، پرریزی باعث می­شود که مرغ ها این پرهای قدیمی را از دست بدهند و پرهای جدید براق، قوی و سالم جایگزین شوند. با پایان پرریزی، لاری های شما زیبا به نظر می رسند، و کاملاً جوان بنظر میرسند. بطور قطع تماشای فرآیند تولک رفتن سرگرم کننده نیست، اما قطعا مفید است.

چگونگی پرریزی

 در بیشتر مقالات و کتابهایی به شروع پرریزی از سر و گردن و سپس ادامه به سمت پایین بدن اشاره شده است. این مطلب کاملا درست نیست زیرا به تجربه ثابت شده تعداد زیادی از خروسهای لاری از شاهپرها شروع به پرریزی می­کنند، تعداد زیادی ازمرغ های لاری نیز از دم شروع به پر اندازی می­کنند و سپس به بالها و سر و گردن می رسند.

 علائم پرریزی

با توجه به اینکه پرریزی در هر پرنده متفاوت است، ممکن است برای همگان قابل درک نباشد و به سختی متوجه شروع آن شوید. در زمان پرریزی با ریختن پرها رشد آنها نیز شروع می­شود و در نتیجه با اینکه تمام پرها تعویض می­شوند، به ندرت یک مرغ کاملا لخت مشاهده میکنید. همچنین پرهای زیادی در اطراف لانه و گردشگاه می­بینید.

 علائم دیگر پرریزی عبارتند از:

 • کاهش تخمگذاری

• ولع بیشتر مرغها برای غذا خوردن

• خوردن پر توسط مرغها

• پرنده های پرخاشگر و یا ترسو

همانطور که متوجه شدید، پرریزی برای بدن پرنده دردآور و سخت است. در حالی که برخی از افراد توجهی به این امر ندارند، خروسبازان موفق تمام تلاش خود را برای کمک به لاری ها می­کنند تا پرهای کامل و مستحکمی را بوجود آورند. تور زدن(بیرون آوردن) خروسها در این دوران توصیه نمی شود. روش های زیادی برای کمک به پرندگان در دوره پرریزی وجود دارد. اول از همه، پرها ۸۵٪ از پروتئین تشکیل شده اند و با از بین رفتن همه پرها، نیاز زیادی به پروتئین اضافی بوجود می­آید. علاوه بر خوراک معمول پرنده، شما باید غذاهایی با پروتئین اضافی مانند تخم مرغ وسیب­زمینی پخته، ضایعات گوشت، حبوبات پخته، دان پلت شده با پروتئین بالا(پیشدان و استارتر) و همچنین ضایعات پخته ماهی در اختیار پرنده قرار دهید. همچنین به عنوان جایزین این مواد بهتر است از ترکیبات آمینواسیدی موجود در داروخانه های دامپزشکی استفاده کنید تا علاوه بر کامل شدن سریعتر پرها، پرهای محکم تر و با استقامت تر رشد کنند. اگر مرغ ها در دوره پرریزی پروتئین کافی دریافت نکنند، شروع به نوک زدن به یکدیگر و پرخواری می­کنند و پرهای تازه رویش پیدا کرده یکدیگر را می­خورند. سرکه سیب نیز مملو از ویتامین ها و مواد معدنی است و در هنگام پرریزی مفید می­باشد.

در گله های مادر بهتر است که دسترسی به پناهگاه، و داشتن آب زیاد در نظر گرفته شود تا از استرس زیاد در این دوره جلوگیری شود.                               

پرریزی یک روش عالی برای تشخیص این است که کدام یک از مرغ های شما بهترین تولید کننده هستند. مرغهای تخمگذار خوب در زمان کم پرریزی را کامل می کنند در حالی که مرغهای تخمگذار در زمان طولانی پرریزی خود را تکمیل می کنند. دوره پرریزی در نژاد لاری معمولا ۴۵ روز طول میکشد، بهتر است در این زمان در مسافتهای طولانی جابجایی پرنده انجام نشود.

نکات تکمیلی:

 پرریزی نژادهای خالص معمولاً بیشتر از دورگه ها زمان میبرد

مرغ های بدخیم بعد از هر دریچه پوست اندازی می کنند.

پرنده ها در هنگام پرریزی خجالتی می شوند زیرا استرس دارند و بدلیل دردناک بودن از دست خوردن توسط انسان می ترسند.

پس از تکمیل پرریزی، گله به رفتار عادی خود برگردد.

رفتار پرخوری در حین پرریزی افزایش می یابد.

جمع بندی:

پرریزی برای پرنده استرس زا و سخت است که می تواند از ۲-۱۲ هفته طول بکشد. اکثر مرغ ها به طور متفاوتی پرریزی می کنند. مرغ و خروس در این دوره به پروتئین اضافی و مواد معدنی به منظور ساختن پرها نیازمند هستند. اکثر نژادها در هنگام پرریزی تخمگذاری را متوقف می کنند. در این دوره حتما مراقب شروع کانیبالیسم باشید.

                     آرمان رحیمیان